Een meerderheid van de slachtoffers van huiselijk geweld heeft inmiddels met deze relatief nieuwe vorm van online intimidatie te maken, zo vertelt Paula van den Boom, projectleider van Safety Ned, aan RTL Nieuws.

Safety Ned is opgericht door vier grote Nederlandse opvangorganisaties en wil slachtoffers helpen door hen te informeren hoe ze veilig gebruik kunnen maken van nieuwe technologie. Dat varieert van tips voor veilig socialmedia- en smartphonegebruik tot het beheren van je DigiD.

Spyware op je telefoon

Eén van de slachtoffers die hulp krijgt van Safety Ned is Ellen. Na de breuk met haar partner wist hij precies waar ze was en wat ze daar deed. Wat bleek: hij had tijdens de relatie software op haar telefoon geïnstalleerd om haar in de gaten te houden.

Deze zogeheten spyware, die je voor een paar honderd euro koopt en relatief gemakkelijk op een smartphone installeert, houdt bijvoorbeeld bij waar je bent, met wie je belt en wat je allemaal schrijft in WhatsApp.

Dat is volgens ict-jurist Arnoud Engelfriet niet per se strafbaar: als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd, dan is de telefoon van je partner ook je eigen telefoon – en daarop zou je spyware mogen installeren.

Geen onderzoek

De ex van Ellen stak ook niet onder stoelen of banken dat hij wist waar ze was en wat ze deed. Op die manier beheerste hij haar leven: “Het lijkt alsof hij zelfs mijn nieuwe wachtwoorden kan raden. Het is zenuwslopend en frustrerend. Ik wil mijn leven terug!”

Ellen krijgt op dit moment hulp van Safety Ned om weer veilig online te zijn, en niet meer constant in angst te leven.

Ook bij Emmie werd haar telefoon gehackt door haar gewelddadige ex. Zelfs nadat ze al haar wachtwoorden had aangepast, kon haar ex nog overal bij – zoals haar persoonlijke documenten en financiële administratie in de cloud.

Ze deed aangifte van computervredebreuk, maar de politie had te weinig tijd om deze zaak uit te zoeken. Ze probeert dit onderzoek nu via het Gerechtshof af te dwingen.

 

Teddybeer

Hoe vindingrijk plegers van huiselijk geweld kunnen zijn, blijkt uit het verhaal van Nadia. Ze vluchtte naar een blijf-van-mijn-lijfhuis omdat ze werd mishandeld door de vader van haar kind.

“In de opvang, die een geheim adres heeft, voelde ik mij voor het eerst in lange tijd veilig. Maar dat was van korte duur. Na enkele dagen zag ik mijn man in de straat lopen. Ik schrok me kapot! Was dit toeval”, vertelt ze.

Tekst loopt onder de foto door 

De teddyberen van CloudPets, met microfoon, waren te hacken (beeld: CloudPets)

Ze verhuisde naar een nieuw onderduikadres. Na twee weken stond hij weer voor haar neus, toen ze de boodschappen aan het doen was. “Hoe weet hij toch elke keer waar we wonen”, vraagt ze zich af.

Toen Nadia opnieuw haar spullen inpakte om te verhuizen, maakte de teddybeer van haar zoon een vreemd ratelend geluid. Ze maakte de beer open en schrok zich rot: er zat een zwart apparaatje in. Het bleek een microfoon en gps-tracker te zijn, die op een volle accu soms wel maandenlang kan werken.

Inmiddels is Nadia veilig en weet haar man niet meer waar ze is: “We kunnen beginnen aan het opbouwen van een nieuw leven.” Safety Ned helpt Nadia door haar haar bijvoorbeeld te informeren over de locatiegegevens die je soms deelt als je een foto op het internet plaatst.

Wraakporno

Daar houdt het volgens Van den Boom niet bij op. Zo kent ze een slachtoffer waarvan haar ex-partner inlogde op haar DigiD en het gezag over de kinderen wijzigde in hemzelf. Of hoe een ex de socialemedia-accounts overnam en daarop valse berichten en wraakporno plaatste.

Dat laatste overkwam de 23-jarige Amber, die haar ex-partner vertrouwde om tijdens de seks filmpjes te maken. “Natuurlijk vond ik dit spannend en opwindend. Ik was me van geen kwaad bewust. Wat kon er nu gebeuren? We hielden van elkaar”, zegt ze.

Toen ze de relatie beëindigde dacht ze dat er niets kon gebeuren: “Ik ging er vanuit dat de filmpjes weg waren. En ik vertrouwde hem nog steeds.” Maar dat veranderde toen ze een berichtje kreeg van haar vriendin: er stond een seksfilmpje van Amber online, geplaatst op haar eigen Facebook-profiel.

De ex maakt nu dagelijks nieuwe Facebook- en andere socialemedia-accounts aan waar hij naaktfoto’s en seksvideo’s onder haar naam plaatst. “Ik kijk nauwelijks nog mensen aan, omdat ik bang ben om herkend te worden. Ik voel me dom en ik schaam me. Ik durf niet eens meer te solliciteren.”

Amber heeft aangifte gedaan. Deze zaak loopt nog.

‘We zijn er voor ieder slachtoffer’

Een paar jaar geleden kwamen deze verhalen nog lang niet zo vaak voor als nu, vertelt Van den Boom: “Daarom is Safety Ned hard nodig.” Ook vindt ze dat hulpverleners en opsporingsdiensten te weinig letten op digitale stalking en intimidatie, en alle gevolgen van dien.

“We werken samen met de politie en zoeken naar mogelijkheden om samen te werken met bedrijven als Facebook, Twitter en Instagram. Het is een lastig onderwerp en er moet nog veel gebeuren, maar we zetten ons er voor de volle 100 procent voor in. We zijn er voor ieder slachtoffer.”